1. Nguyên nhân và triệu chứng tiêu chảy
Tiêu chảy là một tình trạng tiêu hóa phổ biến, đặc trưng bởi việc đi ngoài phân lỏng từ 3 lần trở lên trong khoảng thời gian 24 giờ. Tình trạng này có thể được phân loại thành hai loại chính:
- Tiêu chảy cấp tính: Thường kéo dài từ 1 đến 2 ngày và không vượt quá 1 tuần.
- Tiêu chảy mạn tính: Kéo dài từ 2 đến 4 tuần, có thể gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của người bệnh.
Người bệnh không chỉ gặp triệu chứng đi ngoài nhiều lần và phân lỏng, mà còn có thể trải qua một số triệu chứng bất thường khác như:
- Cơ thể mệt mỏi.
- Đầy hơi.
- Buồn nôn.
- Đi tiểu gấp.
- Đau bụng.
Cần chú ý đưa người bệnh đến cơ sở y tế ngay lập tức nếu có các triệu chứng nghiêm trọng hoặc đã xảy ra biến chứng như:
- Tiêu chảy kéo dài hơn 2 ngày.
- Cơn đau bụng ngày càng nghiêm trọng.
- Đau rát ở trực tràng.
- Sốt cao kéo dài, không giảm mặc dù đã dùng thuốc hạ sốt.
- Phân lỏng, có màu đen hoặc lẫn máu tươi.
- Cơ thể suy kiệt và mệt mỏi.
- Chóng mặt, đau đầu, nhịp tim nhanh.
- Triệu chứng mất nước nghiêm trọng.
- Nôn mửa liên tục.
- Nước tiểu đậm màu hơn bình thường.
Có nhiều nguyên nhân gây tiêu chảy, dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:
- Nhiễm trùng: Đường ruột có thể bị nhiễm virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng. Ví dụ, một số loại vi khuẩn như Salmonella hay khuẩn tụ cầu có thể xâm nhập qua thực phẩm không an toàn hoặc thực phẩm tái sống.
- Điều kiện vệ sinh kém: Thực phẩm và đồ uống không đảm bảo vệ sinh trong quá trình chế biến hoặc bảo quản có thể dẫn đến nhiễm trùng đường tiêu hóa.
- Dị ứng thực phẩm: Dị ứng với các thành phần như lactose trong sữa có thể là nguyên nhân hàng đầu gây tiêu chảy.
- Rối loạn hệ vi sinh đường ruột: Việc sử dụng thuốc kháng sinh kéo dài có thể làm giảm số lượng vi khuẩn có lợi trong ruột, từ đó gây rối loạn tiêu hóa và dẫn đến tiêu chảy.
- Bệnh lý đường ruột: Một số bệnh lý như hội chứng ruột kích thích hay viêm đại tràng cũng có thể gây ra triệu chứng này.
2. Các loại thuốc trị tiêu chảy phổ biến
Thuốc là phương pháp điều trị tiêu chảy thường được áp dụng và mang lại hiệu quả nhanh chóng. Dưới đây là một số loại thuốc trị tiêu chảy phổ biến:
- Thuốc Berberin: Chứa các thành phần thảo dược, có tác dụng chống viêm và kháng khuẩn. Sản phẩm này có dạng viên nén bọc đường và không bọc đường. Người tiểu đường nên lưu ý không sử dụng dạng bọc đường.
- Loperamid: Thường được dùng cho các trường hợp tiêu chảy mạn tính hoặc không rõ nguyên nhân. Thuốc này giúp giảm tiết dịch đường tiêu hóa, điều hòa nhu động ruột và giảm số lần đi đại tiện. Loperamid không được khuyến khích cho trẻ em dưới 12 tuổi.
- Diphenoxylate: Dành cho người đi ngoài nhiều lần kèm theo đau bụng. Thuốc này làm giảm nhu động ruột, giảm tốc độ di chuyển của nước và các chất điện giải, từ đó hạn chế nguy cơ mất nước và tình trạng phân lỏng.
- Codein: Chứa thành phần chính là Codein phosphat, giúp giảm nhu động ruột và triệu chứng đau bụng. Thuốc này thường được chỉ định cho bệnh nhân bị tiêu chảy kèm theo các cơn đau thắt bụng.
- Racecadotril: Thường dùng cho người bị tiêu chảy cấp. Thuốc này ức chế Enkephalinase, hạn chế tiết dịch ở hệ tiêu hóa, giảm bớt số lần đi ngoài và hạn chế khả năng mất nước.
- Smecta: Tạo ra một lớp màng bảo vệ niêm mạc đại tràng, giúp hấp thụ nước và ngăn chặn sự tấn công của vi khuẩn, virus, cải thiện nhanh chóng triệu chứng tiêu chảy.
- Pepto Bismol: Chứa Bismuth subsalicylate, có tác dụng kích thích co bóp dạ dày, làm giảm nguy cơ đau dạ dày do quá tải thực phẩm. Thuốc này được sử dụng trong các trường hợp tiêu chảy cấp.
Cần chú ý không sử dụng thuốc trong các trường hợp như đi ngoài lẫn máu, triệu chứng tiêu chảy kèm sốt, dị ứng aspirin hay loét dạ dày. Đặc biệt, trẻ em bị tiêu chảy cùng với các triệu chứng cúm, sốt cũng không nên sử dụng thuốc này.
3. Một số lưu ý khi chăm sóc người bệnh
Khi chăm sóc người bị tiêu chảy, bên cạnh việc sử dụng thuốc theo chỉ dẫn bác sĩ, bạn cũng cần lưu ý một số vấn đề quan trọng:
- Bù nước và điện giải: Người bệnh thường dễ bị mất nước và điện giải, có thể dẫn đến sốc và ảnh hưởng đến tính mạng. Hãy cung cấp nước và các chất điện giải ngay khi cần thiết. Bạn có thể bổ sung men vi sinh trong sữa chua hoặc thực phẩm khác để phòng ngừa nhiễm trùng và giúp hồi phục nhanh.
- Chế độ dinh dưỡng: Khi bị tiêu chảy, người bệnh nên chọn các món ăn mềm, dễ tiêu hóa và tránh các món chiên rán, cay nóng. Nên uống nước lọc hoặc nước điện giải để giúp bù nước.
- Theo dõi triệu chứng: Luôn theo dõi tình trạng của người bệnh. Nếu có triệu chứng nghiêm trọng, hãy đưa họ đến cơ sở y tế ngay lập tức.
Nếu có nhu cầu đặt lịch khám sớm hoặc cần tư vấn về triệu chứng tiêu chảy, bạn vui lòng liên hệ đến tổng đài 1900 56 56 56 của Hệ thống Y tế MEDLATEC để được hỗ trợ kịp thời.
Trên đây là thông tin chi tiết về các nguyên nhân, triệu chứng và thuốc trị tiêu chảy. Việc nhận biết và điều trị kịp thời không chỉ giúp phục hồi sức khỏe mà còn ngăn chặn các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ từ các chuyên gia y tế nếu bạn hoặc người thân gặp phải tình trạng này.
