1. Khái quát về bệnh cảm lạnh
Cảm lạnh là một trong những bệnh lý thường gặp nhất, đặc biệt trong những giai đoạn giao mùa, như mùa thu đông và đông xuân. Nguyên nhân chính gây ra bệnh cảm lạnh chủ yếu là do các loại virus xâm nhập vào cơ thể qua mắt, mũi, miệng, từ đó gây nhiễm trùng đường hô hấp trên. Bệnh thường xuất hiện với các triệu chứng khó chịu và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Dưới đây là một số biểu hiện phổ biến của bệnh cảm lạnh mà mọi người thường gặp:
Hắt hơi, đau họng;
Nghẹt mũi, chảy nước mũi nhiều;
Ho khan hoặc ho có đờm;
Mệt mỏi, sốt nhẹ, đau đầu.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh cảm lạnh bao gồm sức đề kháng suy giảm, trẻ em dưới 6 tuổi, hoặc người trưởng thành có thói quen sử dụng thuốc lá lâu năm. Theo thống kê, có hơn 200 loại virus khác nhau có thể gây cảm lạnh, và phần lớn bệnh nhân có thể hồi phục sau 1 đến 2 tuần. Tuy nhiên, nếu triệu chứng kéo dài trên 14 ngày hoặc có dấu hiệu tiến triển nghiêm trọng như khó thở, ho có đờm lẫn máu, sốt cao, người bệnh nên đến cơ sở y tế để được kiểm tra và điều trị kịp thời.
Cảm lạnh gây ra nhiều triệu chứng khó chịu và là lý do khiến nhiều người phải nghỉ làm hoặc học. Người lớn có thể bị cảm lạnh từ 2 - 3 lần/năm, trong khi trẻ em có thể mắc bệnh này từ 8 đến 12 lần/năm, tùy thuộc vào mức độ phát triển của hệ miễn dịch.
2. Thuốc cảm có bao nhiêu loại?
Khi bị cảm lạnh, việc sử dụng thuốc cảm để giảm nhẹ triệu chứng là rất cần thiết. Dưới đây là một số loại thuốc cảm phổ biến mà bạn có thể tham khảo:
- Thuốc giảm ho:
Các thuốc giảm ho thường tác động vào hệ thần kinh trung ương để ức chế phản xạ ho. Một số loại thuốc giảm ho như pholcodine, codein, và dextromethorphan. Trong đó, codein có thể gây ra tác dụng phụ như buồn ngủ, táo bón và có nguy cơ phụ thuộc thuốc, do vậy, không được khuyến cáo sử dụng cho trẻ nhỏ dưới 12 tuổi. Pholcodine và dextromethorphan ít gây tác dụng phụ hơn, nhưng người bệnh vẫn nên cẩn trọng khi sử dụng.
Lưu ý: Chỉ nên sử dụng các thuốc này cho triệu chứng ho khan, không nên dùng cho ho có đờm. Những người mắc bệnh hen suyễn hoặc bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD) cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc.
- Thuốc thông mũi:
Thuốc thông mũi hoạt động bằng cách làm co mạch, giúp giảm sưng nề niêm mạc mũi và cải thiện triệu chứng nghẹt mũi và khó thở. Các loại thuốc thông mũi bao gồm ephedrine, pseudoephedrine và phenylephrine. Tuy nhiên, thuốc thông mũi cũng có thể gây tăng nhịp tim, huyết áp cao và khó ngủ. Do đó, không nên sử dụng thuốc trước khi đi ngủ và những người bị huyết áp cao cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng.
Điều quan trọng là không nên lạm dụng thuốc nhỏ mũi hay thuốc xịt mũi, vì nếu sử dụng lâu dài có thể làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
- Thuốc long đờm:
Thuốc long đờm giúp làm giảm độ đặc và làm loãng đờm trong đường hô hấp, giúp dễ dàng tống xuất đờm ra ngoài. Sử dụng thuốc long đờm có thể giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn khi mắc cảm lạnh.
- Thuốc giảm đau, hạ sốt:
Sốt và đau nhức cơ thể là những triệu chứng điển hình khi bị cảm lạnh. Một số loại thuốc như aspirin, paracetamol hay ibuprofen có thể được sử dụng để hạ sốt và giảm đau. Tuy nhiên, người bệnh cần cẩn trọng, đặc biệt là với những bệnh nhân có vấn đề về gan, vì thuốc có thể gây tổn thương gan nếu dùng quá liều. Trẻ em dưới 16 tuổi không được khuyến cáo sử dụng aspirin do nguy cơ mắc hội chứng Reye.
- Thuốc kháng histamine:
Thuốc kháng histamine giúp điều trị các triệu chứng như ho, hắt hơi, sổ mũi do cảm lạnh. Các thuốc kháng histamine phổ biến thường chứa brompheniramine hoặc chlorphenamine. Tuy nhiên, người bệnh không nên sử dụng khi đang lái xe hoặc vận hành máy móc. Đồng thời, những người mắc bệnh tăng nhãn áp hay COPD cũng nên trao đổi với bác sĩ trước khi sử dụng.
3. Bị cảm lạnh không được dùng thuốc kháng sinh
Thuốc kháng sinh chỉ có tác dụng với các bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn. Trong khi đó, cảm lạnh chủ yếu do virus gây ra, vì vậy việc sử dụng thuốc kháng sinh là không cần thiết và có thể gây ra nhiều tác dụng phụ không mong muốn.
Phương pháp điều trị hiệu quả nhất cho cảm lạnh là sử dụng các thuốc để kiểm soát triệu chứng, kết hợp với việc cung cấp đủ nước, nghỉ ngơi và bổ sung dinh dưỡng cần thiết. Việc này giúp tăng cường sức đề kháng và giúp cơ thể mau hồi phục.
Paracetamol là một trong những thuốc thường được sử dụng để giảm đau và hạ sốt khi bị cảm lạnh.
4. Những lưu ý chung trong việc sử dụng thuốc cảm lạnh
Trước khi dùng thuốc cảm, bạn nên đọc kỹ hướng dẫn sử dụng và tuân thủ đúng liều lượng theo khuyến cáo của bác sĩ và nhà sản xuất;
Nắm rõ các tác dụng phụ có thể gặp phải trong quá trình dùng thuốc để biết cách phòng ngừa và xử trí kịp thời;
Không uống rượu bia hay dùng chất kích thích khi sử dụng thuốc cảm, vì chúng có thể làm tăng độc tố và tương tác với thuốc;
Nếu thuốc có thể gây buồn ngủ, chỉ nên uống thuốc khi ở nhà trước thời gian đi ngủ, không dùng khi làm việc hay tham gia giao thông;
Các thuốc có chứa caffeine có thể gây mất ngủ, do vậy cần tránh sử dụng đồng thời với đồ uống có chứa caffeine như cà phê, trà;
Nên dùng thuốc theo lịch trình cố định trong ngày. Nếu quên liều, hãy dùng lại sớm nhất có thể, nhưng không được cộng dồn liều;
Thai phụ và mẹ đang cho con bú cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng thuốc cảm.
Như vậy, thuốc cảm có tác dụng điều trị và kiểm soát các triệu chứng khó chịu khi cảm lạnh. Để việc sử dụng thuốc đạt hiệu quả cao nhất, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn và khuyến cáo của nhà sản xuất. Nếu sau 14 ngày triệu chứng không thuyên giảm, hãy đến bác sĩ để tìm hiểu nguyên nhân và có hướng điều trị phù hợp.
